Brandwerende en rookwerende afdichtingen uitgelegd: WBDBO (EI/EIW) + WRD

Brandwerende en Rookwerende afdichtingen uitgelegd WBDBO 🔥 & WRD 💨

WBDBO (EI/EIW) + WRD (Ra/R200, Sa/S200): het Nederlandse kader voor brand- én rookwerende compartimentering volgens Bbl, NEN 6068 en NEN 6075.

Deze pagina is een technische uitleg voor ontwerp-, bouw- en FM-teams. U vindt hier:

• kernbegrippen rond brandwerendheid (EI, WBDBO) en rookwerendheid (WRD)
• de rol van NEN 6068 en NEN 6075
• de koppeling met Europese testnormen (EN 1366 / EN 1634 / EN 13501-2)
• praktijkkaders uit ISSO-SBR 809
• een overzicht van de belangrijkste normen en een FAQ

🛡️ WBDBO in de praktijk – Brandwerende afdichtingen

💨 WRD in de praktijk – Rookwerende afdichtingen

WRD – Rookwerendheid in eenvoudige taal

Vuur is niet het enige probleem – rook is het

De meeste mensen kennen brandwerendheid in minuten:

• EI 30
• EI 60
• EI 120

Dat geeft aan hoe lang een wand, vloer, deur of doorvoering vuur en hoge temperatuur tegenhoudt.

In echte branden is rook vaak gevaarlijker dan vlammen:

• Rook verspreidt zich veel sneller dan vuur.
• Rook vult gangen en trappenhuizen heel snel.
• De meeste slachtoffers bij gebouwbranden overlijden door rookinhalatie, niet door brandwonden.

Daarom stopt men in Nederland niet bij alleen EI.

Het Bbl (Besluit bouwwerken leefomgeving) gebruikt ook WRD:

WRD = Weerstand tegen RookDoorgang → hoe goed een scheiding rook tegenhoudt.

Brandveiligheid in NL = EI + WRD Niet alleen EI.

Wat is WRD?

WRD geeft aan hoe goed een wand, vloer, plafond of deurstel voorkomt dat rook lekt van de ene ruimte naar de andere.

NEN 6075 gebruikt twee niveaus:

• Ra – rookdicht bij kamertemperatuur (ongeveer 20 °C)
• R200 – rookdicht bij kamertemperatuur én bij 200 °C

Voor losse componenten (zoals een deur, luik of klep) gebruiken Europese normen:

• Sa – rookbeperking bij omgevingstemperatuur (~20 °C)
• S200 – rookbeperking bij 200 °C (plus omgevingstemperatuur)

Je kunt het zo zien:

• Sa / S200 → hoe rookdicht is dit onderdeel?
• Ra / R200 → hoe rookdicht is de hele scheiding (wand + deur + doorvoeringen + kanalen + aansluitingen)?

De scheiding werkt alleen goed als alle onderdelen samen de rook op zijn plaats houden.

Waar is WRD extra belangrijk?

WRD is extra belangrijk waar mensen veilig moeten kunnen vluchten:

• Tussen subbrandcompartimenten (SBC)

  - bijvoorbeeld appartementen, hotelkamers, patiëntenkamers.

• Tussen die SBC’s en beschermde vluchtroutes:

  - beschermde gangen - trappenhuizen die beschermde of extra beschermde vluchtroutes zijn.

Op die plekken zegt de Nederlandse wet:

De scheiding moet rookwerend zijn en WRD moet worden bepaald volgens NEN 6075.

In deze zones geldt dus heel simpel: alleen EI is niet genoeg. Je hebt EI én WRD nodig.

Waarom “alleen EI” niet genoeg is

Een wand of deur kan EI 60 zijn en toch veel rook doorlaten:

• langs de aansluiting deurblad–kozijn
• via kieren en spleten
• bij slecht afgedichte doorvoeringen en kanalen

Kort gezegd:

• EI vertelt hoe lang de scheiding vuur en hitte tegenhoudt.
• WRD vertelt hoe goed de scheiding rook tegenhoudt.

Voor veilige vluchtwegen in Nederlandse gebouwen – vooral in trappenhuizen en vluchtgangen – heb je beide nodig:

EI + WRD – niet alleen EI.

Een EI-certificaat zonder WRD dekt dus niet de volledige wettelijke eis op plaatsen waar het Bbl een rookwerende scheiding voorschrijft.

Wanneer is WRD (NEN 6075) verplicht in NL?

Kernprincipes

Sterk vereenvoudigd werkt het zo:

• Het Bbl bepaalt de juridische regels voor gebouwen.
• Voor rookscheidingen verwijst het Bbl naar NEN 6075:2020 als methode om WRD te bepalen.
• WRD wordt uitgedrukt als:

  - Ra / R200 voor de scheiding als geheel, en - gebruikt Sa / S200 klassen voor onderdelen (deuren, kleppen, enz.) als input.

• WRD gaat over lucht-/rooklekkage, niet over brandbelasting of temperatuurstijging.

De gebruikelijke Europese brandproeven:

• EN 1366
• EN 1364
• EN 1365
• EN 1634-1

gaan over brandwerendheid (E / EI / EW) – niet over WRD. Ze zijn input voor EI / WBDBO, niet voor Ra / R200.

Dus:

• EI + NEN 6068 → hoe vuur zich tussen ruimten kan verspreiden (branddoorslag/-overslag).
• NEN 6075 (WRD) → hoe rook zich tussen ruimten kan verspreiden.

Waar beide van toepassing zijn, moeten beide worden gehaald.

Overal waar het Bbl een rookwerende scheiding eist, is WRD volgens NEN 6075 een wettelijke verplichting, geen extraatje.

Nieuwbouw – subbrandcompartimenten (SBC)

Voor nieuwbouw eist het Bbl dat een subbrandcompartiment (SBC):

• een WRD heeft bepaald volgens NEN 6075; en
• voldoet aan een Europese rookklasse Ra of R200.

WRD is dan verplicht voor scheidingen:

• Tussen SBC’s binnen hetzelfde brandcompartiment (BC).
• Van een SBC naar ruimten met (extra) beschermde vluchtroutes, bijvoorbeeld een trappenhuis dat een beschermde vluchtroute is.
• Van een SBC naar bepaalde liftschachten en vlucht-gerelateerde ruimten waar het Bbl een rook-eis stelt.

Belangrijk idee:

• Een brandcompartiment (BC) is het grotere brandcompartiment (focus: WBDBO / NEN 6068).
• Een subbrandcompartiment (SBC) is een kleinere beschermde zone binnen een BC (extra bescherming voor personen en vluchten – focus: WRD / NEN 6075).

Zodra een scheiding zowel:

• 1. de grens vormt van een SBC, en
• 2. in het Bbl is aangewezen als rookwerend,

dan wordt WRD volgens NEN 6075 formeel verplicht.

Bestaande bouw

Bij bestaande gebouwen verdwijnt de WRD-eis niet. Het Bbl legt een minimum niveau vast, bijvoorbeeld:

• WRD van een SBC naar een besloten ruimte in hetzelfde brandcompartiment moet minimaal 20 minuten zijn, bepaald volgens NEN 6075 (art. 3.46 Bbl).

Technisch komt dit vaak neer op minimaal een scheiding die zich als Ra gedraagt, en in kritischer situaties feitelijk als R200.

In renovatie- of verbouwsituaties – bijvoorbeeld wanneer een woning uitkomt op een gang met een beschermde vluchtroute – kan de vereiste WRD weer richting R200 gaan.

Vuistregel:

Als een scheiding een rookscheidingsfunctie voor vluchten heeft, is WRD volgens NEN 6075 verplicht – vaak Ra / “20 min”, en in zwaardere situaties R200.

Trappenhuizen en vluchtroutes

Een trappenhuis is meestal onderdeel van de vluchtroute en vaak:

• een beschermde vluchtroute, of
• een extra beschermde vluchtroute.

Gevolgen:

De scheidingen tussen ruimten / SBC’s en het trappenhuis moeten dan aan beide voldoen:

• brandwerendheid: EI / WBDBO, en
• rookwerendheid: WRD, bepaald volgens NEN 6075.

Dus:

Als een trappenhuis een beschermde vluchtroute is, moeten alle aansluitende wanden en deuren aan WRD voldoen – niet alleen aan EI.

Een simpele “EI 60 deur” is in die context juridisch en technisch onvoldoende.

BC ↔ BC en WRD

Tussen brandcompartimenten (BC ↔ BC) is de hoofd-eis WBDBO, gecontroleerd via NEN 6068.

WRD volgens NEN 6075 wordt pas verplicht als diezelfde scheiding ook:

• de grens vormt van een subbrandcompartiment (SBC), en/of
• de scheiding vormt naar een (extra) beschermde vluchtroute waar het Bbl een rook-eis stelt.

Voorbeelden:

• Twee bedrijfshallen naast elkaar, elk een BC, zonder beschermde vluchtroute in de scheidingswand → meestal alleen WBDBO, geen expliciete WRD-eis.
• Twee appartementen naast elkaar, die tegelijk ook (beschermd) SBC zijn met vlucht-relevantie → WBDBO + WRD (vaak R200) gelden allebei op dezelfde wand.

ISSO-SBR 809 in de praktijk

ISSO-publicatie 809 – Brandveilige doorvoeringen:

• is geactualiseerd op NEN 6075 + Bbl
• geeft praktische richtlijnen voor het ontwerpen en uitvoeren van brand- én rookwerende doorvoeringen, zodat:

  - EI behouden blijft, en - de WRD (Ra / R200) van de scheiding niet wordt aangetast door doorvoeringen, kanalen en installaties.

In één zin:

• Juridisch: Bbl + NEN 6075 maken WRD verplicht waar een rookwerende scheiding is voorgeschreven.
• Praktisch: ISSO-SBR 809 laat zien hoe je in de details EI + WRD realiseert (doorvoeringen, kanalen, installaties).

Waarom EI-only juridisch onvoldoende is waar WRD vereist is

Wat EI wel en niet doet

EI uit EN-proeven (EN 1366 / EN 1634-1 / EN 1364 / EN 1365) beschrijft brandwerendheid:

• E – Integriteit: geen vlammen / openingen.
• I – Isolatie: temperatuur aan de koude zijde blijft onder grenswaarden.

Deze proeven leveren E / EI / EW classificaties op (via EN 13501-2).

Ze geven niet:

• een Ra / R200 classificatie, of
• een Sa / S200 rookklasse (behalve wanneer EN 1634-3 specifiek voor rook wordt gebruikt op een onderdeel).

EI meet niet:

• hoeveel rook er lekt via voegen, deuren, kieren of doorvoeringen,
• zeker niet bij koude rook (~20 °C).

Daartegenover staat WRD volgens NEN 6075:

• kijkt expliciet naar lucht-/rooklekkage tussen ruimten, en
• classificeert de scheiding als Ra of R200 op basis van toegestane lekkage.

Resultaat:

Een wand, deur of doorvoering kan perfect EI 60 zijn en zich toch gedragen als een rookszeef.

Dan zakt hij voor WRD – en voldoet hij niet aan de Bbl-eis voor rookscheiding.

Componenten vs scheiding: Sa / S200 vs Ra / R200

NEN 6075 maakt een helder onderscheid:

• Ra / R200 → prestatie van de hele scheiding (wand + deur + doorvoeringen + kanalen + aansluitingen).
• Sa / S200 → prestatie van individuele componenten, bijvoorbeeld:

  - deurstellen en luiken getest volgens EN 1634-3 - brand- en rookkleppen - in sommige gevallen specifieke doorvoersystemen met gedeclareerd lekgedrag.

Om aan de wettelijke WRD-eis te voldoen, moet je:

• 1. aantonen dat de scheiding als geheel de gevraagde Ra of R200 haalt volgens NEN 6075, en
• 2. componenten gebruiken met passende Sa / S200 onderbouwing, zodat hun lekkage de totale scheiding niet boven de Ra/R200-lekkagegrens duwt.

EI-only testrapporten zeggen hier niets over en bewijzen WRD niet.

De kern in het kort

Alles bij elkaar:

• 1. het Bbl eist expliciet WRD (Ra / R200) via NEN 6075 tussen bepaalde ruimten (SBC’s, beschermde vluchtroutes, bepaalde schachten)
• 2. NEN 6075 is lekkage-gebaseerd; je kunt WRD niet uit alleen EI afleiden
• 3. ISSO-SBR 809 is geschreven om te zorgen dat doorvoeringen, kanalen en installaties zowel EI als WRD respecteren

Dus:

In elke Nederlandse situatie waar het Bbl een rookwerende scheiding eist, is een oplossing met alleen EI objectief en juridisch niet toereikend.

Je moet ook WRD volgens NEN 6075 aantonen, meestal door:

• componenten met passende Sa / S200 klasse te gebruiken (bijv. EN 1634-3 geteste deuren, rookkleppen), en
• te laten zien dat de gehele scheiding voldoet aan Ra / R200, inclusief alle doorvoeringen en aansluitingen.

R vs S – de notatie in één oogopslag

Om het helder te houden:

• S (Sa / S200)

  - gaat over componenten (deurstel, luik, klep, enz.) - Sa = rookbeperking bij omgevingstemperatuur (~20 °C) - S200 = rookbeperking bij 200 °C (en omgevingstemperatuur)

• R (Ra / R200)

  - gaat over de hele scheiding / rookroute (wand + deur + doorvoeringen + kanalen) - Ra = rookdichte scheiding bij omgevingstemperatuur (~20 °C) - R200 = rookdichte scheiding bij omgevingstemperatuur en 200 °C - deze R = rook op scheidingsniveau – niet de R voor draagvermogen uit EN 13501-2

• “20 minuten WRD”

  - oudere / minimale vorm die nog in delen van het Bbl voor bestaande bouw voorkomt - in het moderne systeem wordt dit feitelijk vertaald naar een eis aan Ra / R200 op basis van lekkage, niet alleen tijd

Wat elke norm je wél en niet geeft (kort)

Legenda (kort):

• EI / EW / R → Alleen brandwerendheid (geen rookklasse).
• Sa / S200 → Rookprestatie van componenten.
• Ra / R200 → Rookprestatie van de complete scheiding, zoals gedefinieerd in NEN 6075.

Wilt u weten of uw ontwerp of gebouw voldoet aan de Nederlandse WRD-eisen? Neem contact op met BraVeBo B.V. voor een EI + WRD compliance-check.

🔒 Vertrouwelijke inspectie aanvragen EI 🔥 + WRD 💨

Aantoonbare naleving: de kernstandaarden

Compliance: Een Juridische en Verzekeringstechnische Noodzaak

In Nederland en de EU is effectieve brandafdichting een wettelijke eis onder het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Onder de CPR (EU 305/2011) moeten producten die onder een geharmoniseerde norm vallen of via ETA (EAD/ETAG 026-route) zijn beoordeeld, voorzien zijn van een Prestatieverklaring (DoP) en CE-markering.

Daarnaast dragen gebouweigenaren en gebruikers/beheerders een doorlopende wettelijke verantwoordelijkheid om alle brandveiligheidsvoorzieningen te onderhouden. Dit omvat het blijvend borgen van de integriteit van gecertificeerde brandwerende afdichtingen en brandcompartimenten – een verplichte voorwaarde voor de gebruiksvergunning.

• Verplichte naleving: voldoen aan het Bbl en de relevante NEN-normen is vereist voor bouw- en gebruikstoestemming
• Verzekeringsgeldigheid: na een brand kunnen claims worden afgewezen als blijkt dat niet-conforme of ondermaatse brandafdichtingen hebben bijgedragen aan brand- of rookuitbreiding
• Specifieke zorgplicht: het Bbl legt een zorgplicht op aan zowel gebouweigenaar als gebruiker/beheerder om gevaarlijke situaties te voorkomen en brandveiligheidsvoorzieningen te onderhouden; wijs hiervoor een verantwoordelijke aan binnen FM/governance

Traceerbaarheid: Uw Geauditeerde Bewijs van Veiligheid

Wij leveren gedocumenteerd, geaudit bewijs van veiligheid. Onze inzet voor traceerbaarheid creëert vertrouwen en beperkt aansprakelijkheid.

Wat borgen we:

• Unieke identificatie: QR/ID per afdichting, koppelbaar aan werkorder en tekening.
• Penetratiegegevens: type (kabel, kabelgoot, buis/duct), diameter/afmetingen, restopeningen.
• Volledige documentatie: fotolog vóór–tijdens–na, exacte locatie (ruimte/coördinaten), gebruikte materialen met batch/lot en DoP/CE.
• Geklasseerde oplossing: merk/type, ETA/EAD (ETAG 026)-referentie, EI-classificatie, WRD Sa/S200 conform NEN 6075 / EN 13501-2 / EN 1366-3/-4 / ISSO-SBR 809.
• Audit & Archivering: compleet dossier (PDF/ZIP), 10 jaar bewaartermijn in Fire Seal DB, versiebeheer en rolgebaseerde toegangsrechten.

Uw voordeel: sneller door inspecties, audits en verzekeringsclaims, directe herleidbaarheid bij re-entry, en een sterkere juridische positie.

Normen & standaarden – overzicht

EN 1366 — brandwerendheidstests (serie)

• EN 1366-1 — Ventilatiekanalen

  Beproevingsmethode voor ventilatiekanalen in scheidingsconstructies.

• EN 1366-2 — Brandkleppen

  Beproevingen voor brandkleppen tussen compartimenten.

• EN 1366-3 — Doorvoeringen

  Brandwerendheidstest voor kabels, leidingen en kabelgoten.

• EN 1366-4 — Lineaire voegen

  Beproevingen voor voegen in wanden en vloeren.

• EN 1366-5 — Dienstenkokers en schachten

  Beproevingen voor kokers en schachten.

• EN 1366-6 — Verhoogde vloeren en holle vloeren

  Beproevingen voor verhoogde vloeren en kanaalplaten.

• EN 1366-7 — Transportsystemen en afsluitingen

  Beproevingen voor transportsystemen en afsluiters.

• EN 1366-8 — Rookafvoerkanalen

  Beproevingen voor rookafvoerkanalen over meerdere compartimenten.

• EN 1366-9 — Enkelvoudige rookafvoerkanalen

  Beproevingen voor kanalen binnen één compartiment.

• EN 1366-10 — Rookbeheerskleppen

  Beproevingen voor rookbeheerskleppen.

• EN 1366-11 — Kabelsystemen en componenten

  Beproevingen voor brandbescherming van kabelsystemen en componenten.

• EN 1366-12 — Niet-mechanische brandbarrières

  Beproevingen voor niet-mechanische brandbarrières.

• EN 1366-13 — Schoorstenen

  Beproevingen voor schoorstenen.

EN 1634 — deuren & luiken

• EN 1634-1 — Brandwerendheid (deuren/luiken)

  Beproevingen voor brandwerendheid van deuren en luiken.

• EN 1634-2 — Beslagkarakterisering

  Beproevingen van het beslag dat bijdraagt aan de prestaties van deuren en luiken.

• EN 1634-3 — Rookdichtheid (deuren/samenstellingen)

  Beproevingen voor rookbeheersing bij deuren en luiken; relevant voor Sa/S200.

Classificatie & Nederlandse kaders

• EN 13501-1 — Reactie bij brand

  Classificatie van producten naar brandreactie.

• EN 13501-2 — Brandwerendheid van bouwdelen

  Classificatie van bouwdelen op brandwerendheid (EI/W, etc.).

• NEN 6068 — WBDBO (Bbl)

  Weerstand tegen BrandDoorslag en BrandOverslag — verplicht onder het Bbl.

• NEN 6069 — Bepaling van brandwerendheid

  Nederlandse methode voor bepaling van brandwerendheid.

• NEN 6075 — Rookdoorlatendheid (Sa/S200)

  Beoordeling van WRD — Weerstand tegen RookDoorgang voor koude rook (Sa) en rook bij 200 °C (S200).

Rook- en warmtebeheersystemen

• EN 12101-7 — kanaaldelen in rook- en warmtebeheersystemen
• EN 12101-8 — rookbeheerskleppen

Praktijkrichtlijnen & competenties

• ISSO-SBR 809 — richtlijn voor brandwerende afdichtingen
• NEN 3140 — elektrische veiligheid in laagspanningsinstallaties (relevant voor technische ruimten en IT-zones)

Veelgestelde vragen (WBDBO/WRD)

Wat is WBDBO?

WBDBO staat voor Weerstand tegen BrandDoorslag en BrandOverslag — de weerstand van een constructie tegen brandoverslag en -doorslag tussen compartimenten. In Nederland wordt dit beoordeeld volgens NEN 6068.

Wat is WRD (Sa / S200)?

WRD betekent Weerstand tegen RookDoorgang — de weerstand van een constructie tegen rookpassage, volgens NEN 6075.

• Sa = rookbeperking bij omgevingstemperatuur
• S200 = rookbeperking bij 200 °C

Deze klassen worden gebruikt voor componenten (bijv. deuren getest volgens EN 1634-3) en vormen input voor de Ra/R200-beoordeling.

Welke testen gelden voor doorvoeringen en voegen?

• EN 1366-3 is van toepassing op doorvoeringen
• EN 1366-4 op lineaire voegen

Classificatie vindt plaats volgens EN 13501-2.

Leveren jullie auditklare documentatie met QR-traceerbaarheid?

Ja. Elke afdichting krijgt een unieke QR-code en label. Wij registreren fotologs, positie, materiaalbatch en leveren een volledig dossier dat klaar is voor audits, inspecties en verzekeringsvragen.

Welke doorvoeringen en openingen behandelen jullie?

Kabelbundels, metalen en kunststof leidingen, ventilatie-/rookkanalen, lineaire voegen en onregelmatige openingen. Wij kiezen het geteste systeem op basis van geometrie, vereiste classificatie, beweging en omgeving.

Hoe waarborgt BraVeBo naleving in hoogbeveiligde omgevingen?

Wij gebruiken geautoriseerde systemen (zoals Firetect), werken conform relevante EN 1366-serie en ISSO-SBR 809, en volgen sitespecifieke procedures. Planning, toegang en overdracht worden afgestemd op de kritieke processen van de locatie.

Wilt u weten of uw ontwerp of gebouw voldoet aan de Nederlandse EI + WRD-eisen?

🔒 EI 🔥 + WRD 💨 compliance-check aanvragen